Η σημασία του ψωμιού στον πολιτισμό των Ελληνοκυπρίων - The importance of bread in Greek Cypriot culture
Από τ' αρχαία χρόνια το νησί της Κύπρου ήταν φημισμένο για το καλό του ψωμί. Ένας αρχαίος συγγραφέας, ο Εύπωλος , γράφει:
«Είναι σκληρό πράγμα, να βλέπεις κυπριακά ψωμιά, και να μπορέσεις να τα προσπεράσεις, γιατί προσελκύουν τους πεινασμένους ταξιδιώτες σαν μαγνήτης».
Το ψωμί της Κύπρου, σύμφωνα με επίσης έναν άλλο ταξιδιώτη του 18ου αιώνα, δεν ήταν μόνο εξαιρετικής ποιότητας, αλλά και το καλύτερο που μπορούσε να βρεθεί σ' ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο. Για τους κατοίκους του νησιού, ωστόσο, ήταν κάτι ακόμη πιο σημαντικό: ήταν μια βασική τροφή απαραίτητη για την καθημερινή τους επιβίωση. Ωστόσο, το ψωμί στην Κύπρο έχει επίσης και θρησκευτικές διαστάσεις : το ηγιασμένο «πρόσφορο» που χρησιμοποιείται στην Θεία Κοινωνία αλλά και για τους πεθαμένους, ο στολισμένος «άρτος» που χρησιμοποιείται στην εκκλησία για ονομαστικές εορτές καθώς και το παραδοσιακό ψωμί που σχετίζεται με τις μεγάλες θρησκευτικές εορτές. Επιπλέον, η σημασία του ψωμιού στα έθιμα του ελληνοκυπριακού λαού απεικονίζει τη λαογραφική πτυχή - και την αξία - αυτού του σχεδόν- καθολικού είδους τροφής.
Η τοπική ποικιλία σιταριού που ονομάζεται «μαυροθέρι» παρήγαγε πολύ εύγευστο ψωμί με σκουρο- κίτρινο χρώμα, αλλά δυστυχώς κατά τα πρόσφατα χρόνια έχει πλήρως αντικατασταθεί από εισαγόμενες ποικιλίες σιταριού που παράγουν μεγαλύτερες σοδιές .
Το πιο κοινό είδος κυπριακού ψωμιού γίνεται με προζύμι. Ωστόσο, υπάρχει επίσης και άζυμο ψωμί που συνήθιζαν να το ψήνουν πάνω σε «σάτζια» όπως λέγονται στην Κύπρο. Το «σάτζι» είναι μια λεπτή στρογγυλή πλάκα από φύλλο σιδήρου, 40 εκ. σε διάμετρο το οποίο τοποθετείται πάνω από τη φωτιά. Το «σάτζι» χρησιμοποιείται επίσης στις αραβικές χώρες όπου κάνουν αραβικό άζυμο ψωμί που ονομάζεται «φατίρ» ή «τσούμπις». Μερικές ποικιλίες αυτού του άζυμου ψωμιού που έφτιαχναν στην Κύπρο ήταν οι ακόλουθες: «τρυπητές», «τζαπατές», και «καττιμέρκα». Σήμερα εξακολουθούν να φτιάχνουν μόνο τα «καττιμέρκα».
NOCTOC
