Ιβάν Μαστερόπουλος, ο αγιογράφος που ενώνει Ελλάδα και Ρωσία
Με έναν καλλιτέχνη εμπνευσμένο από την τις κοινές ιστορικές μνήμες Ελλάδας- Ρωσίας, την ποντιακή παράδοση και την Εκκλησία, το Sputnik περιηγείται ανάμεσα στη βυζαντινή αγιογραφία και την αφηρημένη τέχνη.
Μας υποδέχθηκε στο εργαστήριο του στα Πετράλωνα, ανάμεσα σε πέτρες, αγιογραφίες και ψιφηδωτά.
Ωστόσο η εμβέλειά του, υπερβαίνει κατά πολύ την ελληνική επικράτεια.
Οι δουλειές του ταξιδεύουν από την Ελλάδα, στη Ρωσία και από εκεί στην Τουρκία, στην Κύπρο, τη Γερμανία και την Ισπανία.
«Έχω αλλάξει τόπους ζωής και εργασίας. Ο καλλιτέχνης είναι από μόνος του μια περιπέτεια. Με τα ταξίδια του, τα έργα του, την περιπέτεια της τοποθέτησής τους», τονίζει στο Sputnik.
Πολύ συχνά, η καλλιτεχνική δημιουργία του, υλοποιείται μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας.
Και αυτό γιατί έχοντας καταγωγή από μια οικογένεια εικαστικών με ελληνικές ρίζες και μακροχρόνια παράδοση στη Ρωσία «περπατάει» στον ελληνορωσικό δρόμο και υποστηρίζει τους ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των δύο λαών.
Καθώς μας ξεναγεί στο «στρατηγείο» του, μας δείχνει τις τρέχουσες δουλειές του.
Η τελευταία του εικόνα προορίζεται για το ναό των Αγίων Θεοδώρων, στην Κωνσταντινούπολη.
«Κάθε αγιογραφία έχει έναν δογματισμό αλλά και μια φοβερή ελευθερία. Κάθε πλαίσιο που θα μας δοθεί, αν το μελετήσουμε πολύ καλά, τότε ο εσωτερικός σου κόσμος, σου δίνει ξανά μια ανήσυχη ελευθερία», επισημαίνει μεταξύ άλλων.
© Φωτογραφία :
Από το έργο του Ιβάν Μαστερόπουλου
«Φτιάχνω και δύο μικρές εικόνες για τα μοναστήρια του Αγίου Όρους. Επίσης φτιάχνουμε κάτι για το ναό της Αγίας Παρασκευής της Νέας Πεντέλης. Θα διακοσμήσω όλο το ναό με τα ψηφιδωτά μου», προσθέτει.
Ο Ιβάν Μαστερόπουλος, είναι γιός ενός πολυβραβευμένου ζωγράφου στη Ρωσία, του Νικόλαου Μαστερόπουλου. Ακολουθώντας το δρόμο του στην πληθώρα των διακρίσεων, μαζί με τον αδερφό του συνεχίζουν την ιδιότυπη καλλιτεχνική δημιουργία του πατέρα τους που βασίζεται στα ψηφιδωτά, τα περίκλειστα σμάλτα αλλά και το δρόμο της κλασικής αγιογραφίας, αναβιώνοντας κάποιες ξεχασμένες τεχνικές.
«Ζωγραφίζω από πάρα πολύ μικρός, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήμουν μέσα στο εργαστήρι, δίπλα στον πατέρα μου, στις παλέτες στα χρώματα και τα σύνεργα των ζωγράφων. Ο πατέρας μου έφυγε νωρίς και με τον αδερφό μου, συνεχίζουμε το έργο του».
Ο αδερφός του ο Μίσα, σήμερα φτιάχνει ψηφιδωτά για έναν ναό, που είναι στη Μόσχα, κοντά στο Κρεμλίνο. «Βοηθάμε ο ένας τον άλλο. Αν χρειαστώ κάτι για παράδειγμα στην Κωνσταντινούπολη θα έρθει και θα με βοηθήσει, αν χρειαστεί αυτός κάτι στη Μόσχα, θα θα κλείσω το εργαστήριο και θα πάω στη Μόσχα ακόμα και για δύο τρεις μήνες. Συμμετέχω σε εκθέσεις στη Ρωσία και είμαι μέλος στο εικαστικό επιμελητήριο της Μόσχας».
Οι πρώτες αγιογραφίες και η έμπνευση στο Άγιο Όρος
Αντλεί τις θεματικές του από τις κοινές μνήμες Ελλάδας — Ρωσίας, την ποντιακή παράδοση και φυσικά το Βυζάντιο.
Από νωρίς η αγιογραφία μπήκε στη ζωή του, περίπου από τα 15 του, στα βήματα του πατέρα του, που δούλευε στο Άγιο Όρος.
Ο Ιβάν πηγαίνει συχνά στο Άγιο Όρος για να ζωγραφίσει και να εμπνευστεί.
Όταν έστηνε το εργαστήρι του στον Άθω, σίγουρα δεν φανταζόταν ότι το αποτέλεσμα θα εξελισσόταν σε ένα διεθνές project υπό τον τίτλο «Το Άγιο όρος μέσα από τη ματιά των Ελλήνων και των Ρώσων ζωγράφων».
© Φωτογραφία :
Από το έργο του Ιβάν Μαστερόπουλου
«Είχα στήσει εργαστήρι στο Άγιο Όρος. Έφτιαξα περίπου 60 ζωγραφικά έργα που τα πήγα σε ελληνικές πόλεις με γνωστούς καλλιτέχνες που έδειξαν ενδιαφέρον από τη Ρωσία και την Ελλάδα. Και το ένα έφερε το άλλο και όλα μαζί τη διεθνή εμβέλεια», επισημαίνει.
Καλοί του φίλοι οι μοναχοί, που πλέον έχουν ισχυρούς δεσμούς.
«Είναι μοναδικό το μέρος, πανέμορφο. Μοναδικό μέρος στη γη, σημαντικό για την πνευματική ηρεμία.
Εκεί, δουλεύοντας τα έργα μας, γνωρίσαμε τους μοναχούς. Είναι οι καλύτεροι άνθρωποι και οι πιο κοντινοί μας φίλοι. Τους νιώθουμε συγγενείς. Ακόμα και σήμερα νιώθουμε τη σκέψη τους, την προστασία τους και την προσευχή τους» τονίζει.
© Φωτογραφία : Πηγή: Ιβάν Μαστερόπουλος
Από το έργο του Ιβάν Μαστερόπουλου
Η επίδραση του Αγίου Όρους στην τέχνη του, είναι καταλυτική.
«Ο αντίκυπος του χρόνου εντάσσεται σε μια άλλη λογική. Αποκτάς μια άλλη διάσταση σε σχέση με τη δουλειά σου. Ακολουθείς πιστά το πρόγραμμα των μοναχών, όταν είσαι σε ένα πνευματικό περιβάλλον το οποίο προσπαθεί να φτάσει σε ένα ωραίο αποτέλεσμα, δυνητικά. Είναι πιο όμορφο το κλίμα. Μακάρι να μπορούσα να δουλεύω συνέχεια εκεί».
© Φωτογραφία : Πηγή: Ιβάν Μαστερόπουλος
Από το έργο του Ιβάν Μαστερόπουλου
Βοηθάει τον αγιογράφο η πίστη στο Θεό;
«Η πίστη είναι γενικά ένα θέμα προσωπικό. Εμένα με βοηθάει πάρα πολύ στη δουλειά μου. Δεν μπορούμε να αγνοούμε το βίο του Αγίου που ζωγραφίζουμε και τα παραδείγματα που διαβάζουμε από όλη τους τη ζωή. Για να δημιουργείς πρέπει να έχεις μια συγκεκριμένη ‘'ησυχία''. Το κλίμα στο Άγιο όρος είναι κατανυκτικό, η κατάνυξη είναι και ησυχία. Σχετίζεται και με την προσευχή και με την πίστη.
Και τη Μεγάλη Εβδομάδα οι προσευχές, οι ακολουθίες, η τελετουργία της νηστείας βοηθούν σίγουρα τον καλλιτέχνη στη δουλειά του».
Και τη Μεγάλη Εβδομάδα οι προσευχές, οι ακολουθίες, η τελετουργία της νηστείας βοηθούν σίγουρα τον καλλιτέχνη στη δουλειά του».
© Φωτογραφία : Πηγή: Ιβάν Μαστερόπουλος
Από το έργο του Ιβάν Μαστερόπουλου
Άλλες εμπνεύσεις
«Πολλές φορές οι ζωγράφοι — αγιογράφοι είμαστε απλά εκτελεστές. Μας ζητούν κάτι συγκεκριμένο και πρέπει να το φτιάξουμε. Είναι κομμάτι της δουλειάς. Κάποιες φορές τα πλαίσια είναι περιορισμένα. Μέσα σε αυτό όμως, πάντα υπάρχει μια προσωπικότητα. Μια γνώση που κουβαλάμε μέσα μας, η εμπειρία μας η οποία υπάρχει. Έμπνευση είναι ο τρόπος δουλειάς. Πάνω στην αγάπη βασίζεται η δουλειά μου. Όταν δουλεύω κάτι, το κάνω με πολύ αγάπη. Αυτό μας βοηθάμε να πηγαίνουμε στο εργαστήρι και να προχωράμε και στις δύσκολες στιγμές της ζωής μας αλλά και να έχουμε μια εξέλιξη.
Καμία σχέση με τις αμερικανικές ταινίες όπου κάποιος θα έρθει ένα αγγελάκι και θα μου πει ξεκίνα να ζωγραφίζεις».
© Φωτογραφία :
Από το έργο του Ιβάν Μαστερόπουλου
Το αισθητικό αποτέλεσμα
«Εδώ μπορούμε να πάμε προς τον Ντοστογιέφσκι και τις αρχές της αισθητικής.Δεν μπορείς να κάνεις κάτι που θα κουβαλάει κακή αισθητική. Το ίδιο ισχύει και για την εικόνα. Δεν μπορείς να επιβάλλεις επιθετικές αρχές της ζωγραφικής στην εικόνα. Είναι κάτι που πάει αντίθετα.
Εφόσον έχει να κάνει με τη φύση με την αγάπη, το Θεό, όλα αυτά συνδέονται και με το αισθητικό αποτέλεσμα. Είμαι ο πρώτος που κάνω κριτική στον εαυτό μου. Πρέπει να φτιάξω κάτι όμορφο.
Πρέπει αυτός που προσέρχεται στην εικόνα να του προκαλείται ένα όμορφο συναίσθημα. Να μπορεί να προσεύχεται αλλά και να την παρατηρεί σαν κάτι ωραίο. Με την ωραία εικόνα προσπαθούμε να κάνουμε ωραία και την κοινωνία μας».
© Φωτογραφία :
Από το έργο του Ιβάν Μαστερόπουλου
Οι Έλληνες ή οι Ρώσοι είναι πιο πιστοί στο Θεό;
«Υπάρχουν μικροδιαφορές στον τρόπο της πίστης. Εκεί θα δεις πιο συγκεντρωμένα πρόσωπα, εδώ πιο χαλαρά. Αυτά όμως είναι επιφανειακά. Δεν καταλαβαίνουμε μέσα στους ανθρώπους τι μπορεί να γίνεται, πόσο μπορεί να πιστεύει ο καθένας. Αυτά είναι μυστικισμός».
© Φωτογραφία :
Από το έργο του Ιβάν Μαστερόπουλου
Η ελεύθερη ζωγραφική και οι σπουδές
Πέρα από την αγιογραφία ασχολείται με κλασική και αφηρημένη ζωγραφική.
Φοίτησε στο Καλλιτεχνικό Λύκειο της Μόσχας (MAXΛ). «Ένα σχολείο για πολύ ταλαντούχα παιδιά. Εκεί έκανα φιλίες με ανθρώπους που έμειναν, με καλλιτέχνες που έγιναν μεγάλοι και συχνά ανταλάσσουμε απόψεις».
© Φωτογραφία :
Από το έργο του Ιβάν Μαστερόπουλου
Στη συνέχεια, σπούδασε στη Θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών ως υπότροφος του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας.
Πιο μετά έδωσε κατατακτήριες και σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών (ΑΣΚΤ). Έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
