Αλεξάνδρεια: Φάρος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού - Alexandria: Beacon of Orthodoxy and Hellenism
Έμβλημα Πατριαρχείου Αλεξανδρείας - Emblem of the Patriarchate of Alexandria |
Αυτή ήταν και αυτή παραμένει η αποστολή της ελληνικής μας Εκκλησίας και, φυσικά, του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας. Αποστολή ιερή και αξιόλογη. Δεν είναι κλειστή, ούτε μυστική. Βγαίνει έξω από τον κλειστό της χώρο και το περιβάλλον κι επεκτείνεται παντού. Υπηρετεί πιστά για αιώνες τώρα τόσες κοινότητες και διακονεί τον απόδημο Έλληνα, τον Άραβα και τον Αφρικανό, όσο το επιτρέπουν οι κατά τόπους και καιρούς συνθήκες, αλλά και περιστάσεις. Έτσι, η Εκκλησία του αγίου Μάρκου προσφέρει στον ξενιτεμένο Έλληνα «μάνα και ύδωρ» σε ώρες δύσκολες και πολλές φορές τραγικές. Η ζωντανή αυτή παρουσία και έμπρακτη προσφορά του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας κράτησε γερά και θερμά ενωμένο τον Έλληνα με τη καταγωγή του και του κληρονόμησε την υπερηφάνεια αυτή, ότι μόνο με τη διατήρηση της εθνικής του ταυτότητας θα ζήσει και θα μεγαλουργήσει το ελληνικό Έθνος. Η εκπλήρωση και η πραγμάτωση αυτή έγινε μόνο με τη θυσία και τον κόπο τόσων Αγίων και Ιερών μορφών Πατριαρχών Αλεξανδρείας.
Όπως τόσα χρόνια ο ελληνισμός της Αιγύπτου, κάτω, μάλιστα, από δυσμενέστερες συνθήκες, αισθάνθηκε δέσμιος των ιστορικών παραδόσεών του, και εκπλήρωσε στο ακέραιο το χρέος του, έτσι και σήμερα, καλείται να σταθεί με δέος και επίγνωση, για να τιμήσει τα εναπομείναντα λείψανα της ιστορικής κιβωτού και του προγονικού κλέους, τα οποία επιζούν, κινούνται, διδάσκουν και παραδειγματίζουν.
Η Εκκλησία Αλεξανδρείας, έχουσα πάντοτε στενό συνοδοιπόρο την ελληνική παρουσία της Αιγύπτου, δεν ενδιαφέρθηκε μόνο για την πνευματική ωφέλεια των πιστών της τέκνων, αλλά έδειξε μέριμνα και διαφύλαξε ανά τους αιώνες το πολιτιστικό και ιστορικό παρελθόν της. Με έργα, ακόμη, κοινωνικά, φιλανθρωπικά, εθνικά, εκπαιδευτικά, έστησαν, εδώ στην Αίγυπτο ιδιαίτερα, μνημεία ιστορικής αξίας, αξιοπρέπειας, προσφοράς εκπολιτισμού. Αυτή η ιστορική προσφορά παραμένει δυναμική και ακατάλυτη μέχρι των ημερών μας. Συνεχίζεται, ακριβώς, για να μας μαρτυρεί αιώνια την πορεία και την παρουσία σ' ένα Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο, σε μια Ελληνική Κοινότητα, που βαδίζουν από κοινού, ιδιαίτερα σήμερα για να συνεχιστεί η δισχιλιετής προσφορά και ανανεωτική πορεία.
Μακάριος Τηλλυρίδης,
Μητροπολίτης Ζιμπάμπουε,
Δρ. Φιλοσοφίας
Αίθουσα του Παριαρχικού Θρόνου Αλεξανδρείας - Throne room of the Patriarchate of Alexandria |
This has been and this remains the mission of our Greek Church and naturally, of the Patriarchate of Alexandria - a sacred and most important mission. There is nothing enclosed or secret about it. It comes out of its own enclosed space and environment and extends into every place. For centuries it has served so many different communities along with the Greek diaspora, the Arabs and the Africans, insofar as local conditions, times and circumstances allow. Thus the Church of Saint Mark has provided the Greek far from his place of origin with manna and water in the wilderness at times which have been difficult and sometimes tragic. This living presence and practical help of the Patriarchate of Alexandria have kept the Greeks firmly and lovingly linked with their origins and have endowed them with pride which teaches that it is only through maintaining their national identity that the Greek nation will live and achieve great things. This mission has been fulfilled only through the self-sacrifice and toil of so many saintly and holy Patriarchs of Alexandria.
Just as the Greeks of Egypt for so many years, and under the most unfavourable circumstances, have felt bound by their historic traditions and have fulfilled their duty to the full, so today they are called upon to stand with awe and awareness before the remaining relics of the ark of history and the renown of their ancestors- which live on and serve to teach and set examples - and to honour them.
The Church of Alexandria, which has always advanced hand-in-hand with the Greek community of Egypt, has never confined its interest to the spiritual benefit of its faithful children, but has been concerned to safeguard down the ages its cultural and historic past. By its work for society, for charities, for the nation, for education, it has set up, especially here in Egypt, monuments of historic worth, dignity and civilizing influence. This achievement through the course of history has remained dynamic and imperishable down to our own times. It continues precisely in order to bear its perpetual witness to a history and presence in a Greek Orthodox patriarchate and a Greek Community which go forward together so that the achievements and the course of renewal of two thousand years may be continued.
Makarios Tillyridis, PhD
Metropolitan of Zimbabwe
Το Πατριαρχικό Γραφείο στην Αλεξάνδρεια - The Patriarchal Office in Alexandria |
Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι η Μαγάλη πόλη της Αλεξανδρείας από την εποχή που κτίστηκε (332 - 331 π.Χ) από τους γνωστούς αρχιτέκτονες Δεινοκράτη τον Ρόδιο και Ναυκράτιδα Κλεομένη, με εμπνευστή τον ίδιο τον Μέγα Αλέξανδρο, κατέστη ένα μοναδικό κέντρο στον τότε κόσμο, ακτινοβόλο στην πνευματική, οικονομική, πολιτιστική, εμπορική και στρατιωτική ζωή. Η πόλη της Αλεξανδρείας λόγω της γεωγραφικής της θέσεως έγινε κέντρο, που συνέδεσε τον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό με τον ελληνορωμαϊκό και στη συνέχεια τον ιουδαϊκό, για να διακριθεί περίφημη πρωτεύουσα αλληλοσυνάντησης των κυριοτέρων πνευματικών ρευμάτων της εποχής εκείνης. Οι ξακουστές βιβλιοθήκες της και τα άλλα σπουδαία κέντρα των γραμμάτων και των τεχνών, όπως και το γνωστό Πανεπιστήμιό της υπήρξαν οι προάγγελοι, που επέδρασαν θετικά, στη συνέχεια, με την εμφάνιση του Χριστιανισμού.
Άποψη από την Πατριαρχική Βιβλιοθήκε Αλεξανδρείας - View of the Patriarchal Library, Alexandria |
Αίθουσα υποδοχής του Πατριαρχικού Οίκου Αλεξανδρείας - Reception hall. Patriarchal Residence, Alexandria |
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ειδικών, η Αλεξάνδρεια στην αρχαία εποχή κατείχε τα πρωτεία ακόμα και στο θέμα των βιβλιοθηκών. Από την εποχή, ακόμη, του Μεγάλου Αλεξάνδρου προσκλήθηκαν πολλοί λόγιοι και τεχνίτες, άνθρωποι, δηλαδή, των γραμμάτων, οι οποίοι ήταν δοκιμασμένοι, για να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες φύλαξης των πολύτιμων χειρογράφων της αρχαίας Ελλάδας, που ήδη υπήρχαν. Πληροφορίες δεν υπάρχουν πολλές· βέβαιο, όμως, είναι ότι οι διάδοχοι του Αλεξάνδρου, οι Πτολεμαίοι και ιδιαίτερα ο Πτολεμαίος ο Λάγος, θέλοντας να καταστήσει την Αλεξάνδρεια Κέντρο Πολιτισμού, Παιδείας και των Τεχνών κάλεσε κοντά του «άνδρας επί σοφία και τέχναις διασημοτάτους»και έθεσε τον θεμέλιο λίθο της βιβλιοθήκης του Μουσείου. Θετικές πηγές μας πείθουν για την ίδρυση του Μουσείου και της βιβλιοθήκης Αλεξανδρείας - της μεγάλης- από τον Πτολεμαίο τον Σωτήρα. Η βιβλιοθήκη αυτή πρέπει να θεωρείται, ότι ήταν η πλουσιότερη και μεγαλύτερη του τότε αρχαίου κόσμου. Παράλληλα με αυτή τη βιβλιοθήκη δημιουργήθηκε και μια δεύτερη, η οποί βρισκόταν δίπλα στο Ναό του Σεραπείου. Και οι δύο μαζί, οπωσδήποτε, συγκέντρωναν όλο τον πλούτο των υπάρχοντων χειρογράφων και έτσι κατείχαν την έννοια της Οικουμενικής βιβλιοθήκης.
Πατριαρχικό παρεκκλήσιο των αγίων Θεοδώρων Αλεξανδρείας - Patriarchal chapel of the Sts. Theodore, Alexandria |
According to experts, Alexandria in ancient times also held a primary place because of its libraries. As early as the time of Alexander the Great, large numbers of men of letters and other tried and tested experts were summoned to the city in order to create suitable conditions for the valuable manuscripts of ancient Greece. There is not much information about this subject left to us but what is certain, however, is that the successors of Alexander, the Ptolemies, and particularly Ptolemy Lagus, wishing to make Alexandria a centre of civilization, education and the arts, summoned men most renowned for wisdom and arts. It was Ptolemy Lagus - also called Soter - who laid the foundation stone of the Museum library. Reliable sources tell us that Ptolemy Soter founded not only the Museum, but also the Library - the Great Library - of Alexandria. This is believed to have been the richest and largest in the ancient world. Yet another library was set in parallel with this, next to the temple of Serapis. Together they contained all the wealth of the manuscripts of the times, and so could claim the title of universal library.
Εικονοστάσιo παρεκκλησίου αγίων Θεοδώρων Αλεξανδρείας - Iconostasis of the chapel of Sts.Theodore, Alexandria |
Κήπος Πατριαρχικού Οίκου Αλεξανδρείας - Garden of Patriarchal Residence, Alexandria |
Tradition tells us that the first Christian church to be built in Egypt was that of the Mother of God, near the habour of Alexandria, on the very spot where the Apostle and Evangelist Saint Mark was martyred. This magnificent church was built at the time when Saint Theonas was Patriarch of Alexandria (282-300). With the spread of Christianity, churches of great beauty - and monasteries - rapidly sprang up in Egypt. It is said that around Alexandria itself there were about a hundred monasteries, fifty at Mariotis (Mariut), and many more in the desert. However, two splendid churches were the special boast of the Patriarchate of Alexandria: the Kaisareion and the Serapeion. The former was built by Cleopatra, Queen of Egypt, as heröon. It was later, in the time of Constantine the Great, consecrated as a church, dedicated to the Archangel Michael. This was the Great church of Alexandria. The Sarapeion was originally a pegan temple of the Ptolemies, but became the church of Saint John, since it housed the relics of the saint. The Monastery of Saint Sabbas during its long history was used not only as a dwelling-place for monks, but also as a cemetery, a hospital, a school, a hostel, and a public health centre. Above all, however, the Monastery of Saint Sabbas served as a centre for the Patriarchal Throne of Alexandria.
Θεοτόκος της Ιεράς Μονής αγίου Σάββα - Theotokos of the Monastery of St. Sabbas |
Πρόσοψη Ιερού Ναού Αγίου Σάββα - Facade of the church of St. Sabbas |
Τα βημόθυρα ιερού ναού αγίου Σάββα - Sanctuary doors of the church of St. Sabbas |
Εικονοστάσιο ναού αγίου Σάββα Αλεξανδρείας - Iconostasis of the church of St. Sabbas, Alexandria |
Πρόσοψη ιερού ναού Ευαγγελισμού, Αλεξάνδρεια - Facade of the church of the Annunciation, Alexandria |
Όμως, ήλθαν και στιγμές δύσκολες. Ο 7ος αιώνας χαρακτηρίζεται ο πιο δεινός και χαλεπός για την πορεία του Πατριαρχείου. Με την αραβική κατάκτηση το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας περνά την «κοιλάδα του κλαυθμώνος». Διωγμοί, έριδες και αντιμαχόμενα πεδία, πενία, στέρηση, ανακοπή κάθε ίχνους ζωής, ιδού τ αποτελέσματα. Το Πατριαρχείο, την εποχή εκείνη, ταλαιπωρείται χωρίς να μπορεί να συνεχίσει την ανοδική πορεία. Καταστρέφονται τ' αναρίθμητα μοναστήρια και οι ναοί. Πολλά κέντρα μεγάλης αρχαιολογικής και θρησκευτικής αξίας μεταβάλλονται σε μουσουλμανικά τεμένη, χωρίς επιτστοφή. Σβήνουν επίσκοποι και επισκοπές, που υπερέβαιναν τις εκατοντάδες, Έλληνες πιστοί φονεύονται κατά χιλιάδες, χειρόγραφα και μνημεία ανεκτιμήτου αξίας εξαφανίζονται. Για ογδονταπέντε ολόκληρα χρόνια η Αλεξανδρινή Εκκλησία έμεινε χωρίς κεφαλή. Μέσα, όμως, στα ερείπια και την καταστροφή δεν έσβησε η φλόγα της πίστης.
Εσωτερικό ιερού ναού Ευαγγελισμού στην Αλεξάνδρεια - Interior of the church of the Annunciation, Alexandria |
Difficult times, were, however, in store for the patriarchate. The 7th century was the most terrible in its history. With the Arab conquest, the Patriarchate of Alexandria passed through a vale of tears. Persecution, quarrels between opposing camps, poverty, deprivation, the interruption of life in all its forms were the results. The distress endured by the Patriarchate prevented it from making any progress. Innumerable monasteries and churches were destroyed. Many centres of great historical and religious importance were converted into Muslim mosques and lost for ever to Christianity. Hundreds of bishops and bishoprics were wiped out, Greek Christians were slaughtered in their thousands, manuscripts and monuments of inestimable value disappeared. For eighty- five years the Church of Alexandria remained without a head. But among the ruins and the destruction the flame of faith was never wholly extinguished.
Βημόθυρα ιερού του Ευαγγελισμού στην Αλεξάνδρεια - Sanctuary doors of the church of the Annunciation, Alexandria |
Εποχές λαμπρές και δοξασμένες έζησε στο πέρασμα των δύο χιλιάδων χρόνων ύπαρξης το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας. Μέρες, που ανέδειξε η Εκκλησία των Αλεξανδρέων μεγάλες πατερικές μορφές, όπως τον Ωριγένη, τον Κλήμη, τον Πάνταινο, τον Μέγα Αθανάσιο, τον Δυονύσιο, τον Ηρακλά, τον Δίδυμο, κ.ά. Σχολές μεγάλης ακτινοβολίας και οικουμενικού πνεύματος στερεώθηκαν με την έμπνευση και την προστασία των εκάστοτε επισκόπων Αλεξανδρείας. Οι άγιοι αυτοί Πατέρες με περιβεβλημένη τη σκέψη από την αρχαία ελληνική και χριστιανική σοφία, προχώρησαν στην ίδρυση κέντρων, που αντικατέστησαν τα αρχαία τεμένη των φιλοσόφων και των θεών, ώστε να προσφέρουν άπλετο φως στους νέους. Έτσι, νέες μορφές έγιναν απαράμιλλοι συνεχιστές και ασύγκριτοι εκτελεστές του βιώματος της ισάξιας πορείας της αλεξανδρινής σκέψης και ζωής.
Αγία Τράπεζα ιερού ναού Ευαγγελισμου Αλεξανδρείας - Alter of the church of the Annunciation, Alexandria |
There have been periods of brilliance and glory in the history, spanning nearly two thousand years, of the Patriarchate of Alexandria - times when the city has produced great Fathers of its Church, figures such as Origen, Clement, Pantaenus, Athanasius the Great, Dionysius, Heraclas, and Didymus. Schools of great renown and breadth of Spirit were set up on the inspiration and under the protection of successive Bishops of Alexandria. These holy fathers, their thought clothed in ancient Greek and Christian wisdom, founded centres which replaced the ancient temples of the philosophers and the gods, in order to bring generous enlightenment to the young. Thus they were succeeded by figures who were unrivalled continuators and matchless practitioners of the experience of the brilliant progression of Alexandrian thought and life.
Προσκυνητάρι αγίου Σπυρίδωνα στον ναό Ευαγγελισμού - Shrine of St. Spyridon in the Annunciation church |
Η συνεχής αύξηση του ελληνικού στοιχείου στη χώρα του Νείλου επέβαλε την οικοδόμηση μεγαλοπρεπούς Ναού για τις λατρευτικές τους ανάγκες, αλλά και σαν χώρου - κέντρου συνάντησής τους. Ο Πατριάρχης Ιερόθεος, μορφή δυναμική στην ιστορία του νεότερου ελληνισμού του 19ου αι., με την προτροπή εγκρίτων Ελλήνων της Αλεξανδρείας αποφασίζει ν΄αναλάβει το έργο κατασκευής Ναού αφιερομένου στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Έτσι, στήθηκε στην Αλεξάνδρεια ακόμη ένα μνημείο, που μαρτυρεί τους κόπους των ενθικών και ευσεβών δωρητών της Αλεξάνδρειας. Έστησαν, λοιπόν, μνημείο ανάλογο με την ιστορία και τον πολιτισμό του Έλληνα μετανάστη. Με υπερηφάνεια σεμνύνεται ο σημερινός Έλληνας προστά στο σθένος και το μεγαλείο των προγόνων του, που του άφησαν αυτή τη βαριά κληρονομιά. Από τότε ο περικαλλέστατος Ναός του Ευαγγελισμού είναι το καύχημα των Ελλήνων της Αιγύπτου.
Εικόνα αγίου Ιωάννη Θεολόγου, Πατριαρχικό Γραφείο. 19ος αι. - Icon of St. John Theologian, Patriarchal Office. 19th cen. |
Ελληνική Κοινότητα, Ελληνικά Εκπαιδευτήρια - Greek Community Centre, Greek School |
Ελληνικά εκπαιδευτήρια Αλεξανδρείας, σήμερα Ελληνικό Προξενείο - Greek school of Alexandria, today Greek Consulate |
The 19th century could be described as the golden age of the Greek presence in Alexandria. The Greeks who began to settle in the city were men of education, chiefly involved in the world of commerce. By their industriousness and unrivalled zeal they succeeded in exalting the name of Greece to heights it deserves to occupy and in carrying through projects which are still an adornment to Egypt and call forth the admiration of the Egyptians and foreigners alike. Wherever they passed they left behind them historic achievements of importance in the fields of culture, agriculture, education... The setting up of educational and cultural institutions and distinguished benefactors such as Georgios Averof helped Alexandria and its Patriarchate to experience days of great glory and repute. It was at that time that other Greek communities were established, the number of charitable institutions increased, the first Greek newspapers circulated, and Greek books - the bibliography is impressive - were published.
Αντωνιάδειον (Κανισκέριον) Γηροκομείον Αλεξανδρείας - Antoniadeion (Kaniskereion) Senior Citizens Home, Alexandria |
Ορφανοτροφείον «Μάννα», σήμερα Κυπριακό Προξενείο -
Orphanage "Manna", today Consulate of Cyprus |
Μελαιχροίνειοι Σχολαί - Melichrineioi Schools |
Από την ιδρυσή της, η Εκκλησία της Αλεξανδρείας κατέλαβε σημαίνουσα θέση στις άλλες χριστιανικές Εκκλησίες και, στο τέλος, θεωρήθηκε να κατέχει την πρώτη θέσηκαι να χαίρειπολλών τιμών ο περίλαμπρος και παλαίφατος Θρόνος του αγίου Μάρκου. Η σύζευξη αυτή του Ελληνικού και του Χριστιανικού πνεύματος βοήθησε, ώστε η Αλεξάνδρεια να αντικαταστήσει την Αθήνα και να θεωρηθεί η περίοδος αυτή της ακμής της ο χρυσός αιώνας της μεγάλης και αρχαίας Ελλάδας. Έτσι, η Εκκλησία της Αλαξανδείας από τότε μέχρι σήμερα διατηρεί άσβεστη τη φλόγα και είναι ο Φάρος τηλαυγής για τους όπου της Αφρικανικής Ηπείρου ορθοδόξους χριστιανούς κάθε φυλής και χρώματος.
Εκκλησία αγίου Γεωργίου Αλεξανδρείας - Greek Orthodox church of St. George in Alexandria |
From the time of its foundation, the church of Alexandria occupied a leading position among the other Christian Churches, and indeed came to be regarded as holding first place. Thus the renown Thrown of Saint Mark enjoyed many honours. This marriage of the Greek and Christian spirit helped Alexandria to outshine Athens and meant that this period of its great prosperity come to be regarded as the golden age of great and ancient Greece. Thus the Church of Alexandria from then until the present day has kept alive the fame and a beacon - a latter-day Pharos - visible a great way off for the Orthodox Christians of the African continent of every race and colour.
Κοτσίκειο ελληνικό Νοσοκομείο Αλεξανδρείας - Kotsikeion Greek Hospital, Alexandria |
Σήμερα, το πατριαρχείο Αλεξανδρείας καλείται να συνεχίσει αυτή την ιστορική του πορεία, έστω με τους λίγους Έλληνες και Ελληνορθόδοξους Άραβες της Αιγύπτου, αλλά με τους πολλούς Αφρικανούς ορθοδόξους πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί σημαντικό παράγοντα προόδου και ανόδου. Αυτή τη στιγμή μέσα από τα ερείπια, που βρίσκεται, πρέπει να προλάβει ξανά και να γίνει ένας νέος Φάρος ενθνικής εξόρμησης με έργα μεγάλης αξίας στον εκπαιδευτικό, ιεραποστολικό και πολιτιστικό τομέα. Είναι σε θέση ο νέος Πατριάρχης Αλεξανδρείας να δημιουργήσει μέρες δόξης και ευκλείας. Η ανανέωση αυτή θα βοηθήσει στην εξύψωση του κύρους και της αποστολής του μέσα στον σύγρονο κόσμο.
Πηγή:Αλεξάνδρεια: Φάρος της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού
Μεταφέρθηκε στο διαδίκτυο από NOCTOC
Κτίριο όπου βρίσκεται το σπίτι του Κωνσταντίνου Καβάφη - Building in which Constantine Cavafy lived |
Today, the Patriarchate of Alexandria is called upon to continue along the path of its history, even if with only a few remaining Greeks and Greek Orthodox Christian Arabs, though with many Orthodox peoples of Africa it must continue to be a factor for progress and improvement. At present, it must emerge from the ruins again and become a new Pharos for the Greek nation's advance with high-value projects in the educational, apostolic and cultural domain. The new Patriarch of Alexandria is in a position to bring again days of glory and renown. Such renewal will help to raise its prestige and advance its mission in the world of today.
Source: Alexandria: Beacon of Orthodoxy and Hellenism
Transferred on the internet by NOCTOC