Το κατεχόμενο χωριό Άγιος Ανδρόνικος στη Καρπασία - The Turkish occupied village of Agios Andronikos in the Karpas
Ο ναός της Αγίας Φωτούς - The church of Saint Fotou
Ο Άγιος Ανδρόνικος Γιαλούσας είναι ένα ωραιότατο χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου στο διαμέρισμα της Καρπασίας. Χτίστηκε στα βυζαντινά χρόνια και είχε πολιούχο άγιο τον Άγιο Ανδρόνικο. Μετά από προδοσία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας πολλοί Έλληνες του χωριού κατέφυγαν στην στη Μικρά Ασία για να γλιτώσουν από τους Τούρκους του νησιού. Κατ' αυτή τη περίοδο εγκαταστάθηκαν με τη βία και Τούρκοι στον Άγιο Ανδρόνικο, και από έκτοτε το χωριό ήταν μικτό. Εν το μεταξύ οι κάτοικοι του χωριού, όταν ανακάλυψαν το σπήλαιο στο οποίο ασκήτεψε η Αγία Φωτού (εδώ) την ανακήρυξαν πολιούχο του χωριού τους, της έκτισαν ναό, ενώ με την πάροδο του χρόνου ο ναός του Αγίου Ανδρονίκου γκρεμίστηκε χωρίς όμως να χάσει το χωριό την αρχική του ονομασία.
Άποψη του χωριού Άγιος Ανδρόνικος - View of the village of St. Andronikos
Από μορφολογικής πλευράς το χωριό αποτελείται από λόφους, πλαγιές, κοιλάδες, οροπέδια. Μπροστά από το χωριό περνά ο δρόμος προς το μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα, ενώ από την άλλη απλώνονται καταπράσινες πεδιάδες που συνέτεινε στην ανάπτυξη της γεωργίας. Έτσι οι κάτοικοι του χωριού καλλιεργούσαν ελιές, σιτηρά, εσπεριδοειδή και για πολλά χρόνια κολοκάσι, για το οποίο φημιζόταν το χωριό, καθώς και σησάμι. Παράλληλα αναπτύχθηκε και η κτηνοτροφία. Οι κάτοικοι εξέτρεφαν μεγάλο αριθμό αιγοπροβάτων και βοδιών.
Παρά το γεγονός ότι πρόκειται για χωριό ακριτικό ο πληθυσμός αυξανόταν σταδιακά μέχρι το 1963 -64 που είχαμε τις πρώτες διακοινοτικές διαταραχές. Το 1964 οι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν το χωριό και ένα χρόνο πριν την Τουρκική εισβολή με βάση απογραφής οι Ελληνοκύπριοι ανέρχονταν στους 712. Μετά την εισβολή οι Ελληνοκύπριοι εγκατέλειψαν το χωριό, ενώ το 1983 υπήρχαν σ' αυτό 9 εγκλωβισμένοι. Σήμερα το χωριό κατοικείται από 900 περίπου Τούρκους και Τουρκοκυπρίους και έχει μετονομαστεί σε Yeşilköy που σημαίνει πράσινο χωριό στα τουρκικά.
Άποψη Αγίου Ανδρονίκου - View of Agios Andronikos
Agios (Saint) Andronikos of Gialousa is a beautiful village of the province of Famagusta in the district of the Karpas. It was built during Byzantine times and its patron saint was Saint Andronikos. After a betrayal during the Ottoman Period, many Greeks fled the village for Asia Minor in order to escape from the Turks of the island. During this period Turks settled in Agios Andronikos by force, and since that time the village was mixed. Meanwhile, when the villagers discovered the cave in which Saint Fotou (here) lived as an the ascetic, they proclaimed her as the patron saint of their village, built a church to her name, while over time the church of Agios Andronikos was destroyed without however the village losing its original name.
Το σπήλαιο της Αγίας Φωτούς - The cave of Saint Fotou
From a morphological view, the village consists of hills, slopes, valleys, plateaus. The road to the monastery of Apostolos Andreas passes in front of the village, while on the other side, green valleys are spread, an aspect which has contributed to the development of agriculture. Therefore the villagers were cultivating olives, cereals, citrus and for many years kolokas (taro), for which the village was famous, and sesame. In parallel with agriculture livestock also developed. The villagers bred a large number of sheep and cattle.
Despite the fact that it is a outline village, its population increased gradually until 1963 -64 when we had the first intercommunal disturbances. In 1964 the Turkish Cypriots left the village, a year before the Turkish invasion, in 1973, an island wide census was taken and the Greek Cypriots of Agios Andronikos numbered 712. After the invasion, the Greek Cypriots fled the village, while in 1983 there were 9 enclaved Greek Cypriots . Today the village is inhabited by about 900 Turks and Turkish Cypriots and has been renamed Yeşilköy which means green village in Turkish.
