Της Χριστίνας Ι. Σταμούλη -Δικηγόρου – Διαχειρίστρια του Αρχείου Ι.Ε.Σταμούλη
Δεν είμαι Διστομίτισσα εξ αίματος, θεωρώ όμως τον εαυτό μου Διστομίτισσα στην ψυχή, αφού είχα την τύχη να ζήσω, στιγμή προς στιγμή, τη γέννηση και, 25 χρόνια τώρα, την εξέλιξη μιας σπουδαίας νομικής ιδέας, αυτό που αδόκιμα ίσως θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «Δικαστική διεκδίκηση της Ιστορικής Μνήμης και της Συγγνώμης». Αναφέρομαι στη νομική εκείνη ιδέα του Γιάννη Σταμούλη, η οποία, στηριζόμενη από την έγκριση της τότε Κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου, αναβίωσε και έβαλε σε νέα βάση, όχι μόνο την κατά το Δίκαιο οφειλόμενη επανόρθωση της σύγχρονης Γερμανίας, αλλά και το θέμα της διατήρησης της ιστορικής μνήμης των θηριωδιών του Β’ΠΠ.
Θέλω να πιστεύω, ότι ο μέσος Έλληνας πολίτης γνωρίζει (έστω και σε γενικές γραμμές) αυτήν την όμορφη πορεία προς τη Δικαίωση. Φορώντας, νυχθημερόν, τα γυαλιά της Δικαιοσύνης, μέσα από τα οποία ονειρευόταν έναν δημοκρατικό κόσμο, ο Γιάννης Σταμούλης, ονειρεύτηκε τη δικαίωση των χαροκαμμένων πολιτών του Διστόμου και, ίσως -ποιος ξέρει- όλων των θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας που έπληξε τόσες και τόσες γωνιές της χώρας μας.
Η δικαστική πορεία του Διστόμου έγραψε έκτοτε ιστορία. Ιστορικές αποφάσεις εκδόθηκαν από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Λιβαδειάς και από την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Ιστορικές αποφάσεις εκδόθηκαν, ακολουθώντας το παράδειγμα του Διστόμου, στην άλλη άκρη της υφηλίου, στη Νότια Κορέα, για το έγκλημα της Αναγκαστικής Εκπόρνευσης1.
Ιστορικές αποφάσεις εκδόθηκαν στη γειτονική Ιταλία, ακολουθώντας το παράδειγμα του Διστόμου, για τους Ιταλούς-θύματα του εγκλήματος της Καταναγκαστικής Εργασίας. Ιστορικές αποφάσεις εκδόθηκαν από τα ιταλικά Δικαστήρια επίσης, όταν οι Διστομίτες χρειάστηκε να γίνουν «δικονομικοί τουρίστες» για να διεκδικήσουν το έμπρακτο της γερμανικής συγγνώμης, καθώς η ίδια τους η χώρα, τους έβαλε εμπόδιο.
Ιστορική η Δίκη στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης όπου, χάρη στο Δίστομο, η ισχυρή Γερμανία χρειάστηκε να βρει λόγια για να αναφερθεί στη απίστευτη θηριωδία, λόγια που δεν τα είχε βρει και δεν είχε τολμήσει να τα αρθρώσει για πολλές δεκαετίες!
Γνώρισα τον Λουκά Κουρούμαλη το 1995, όταν ήμουν ακόμη νέα, φρέσκια δικηγόρος, όταν ακόμη δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι ζούσα την ιστορία που γραφόταν! Ο Λουκάς ήταν ένας από τους δύο επιζώντες της Σφαγής που δεν ήταν Διστομίτης εξ αίματος! Έγινε, βίαια και απότομα, Διστομίτης στην ψυχή. Ο πατέρας του είχε τοποθετηθεί και υπηρετούσε ως υπάλληλος της δασικής υπηρεσίας στο Δίστομο και η οικογένειά του κατοικούσε στο ίδιο σπίτι με την οικογένεια του Ειρηνοδίκη Κριτσώπη, του έτερου θύματος που δεν ήταν Διστομίτης.
Οκτώ χρονών παιδάκι, ο Λουκάς, έζησε την εκτέλεση των δύο γονιών του. Ανοίγοντας ο Γερμανός την πόρτα, πυροβόλησε και η ίδια σφαίρα σκότωσε τη μητέρα του Κριτσώπη και διαπέρασε τα γόνατα του Λουκά. Αφού έδεσε μόνος του τα δυο του πόδια που αιμορραγούσαν και ακούγοντας έναν θόρυβο που τον έκανε να νομίσει ότι οι Γερμανοί επιστρέφουν, σύρθηκε και πέρασε τη νύχτα ανάμεσα στα άψυχα σώματα των δυο γονιών του2. Μόνο την επομένη τον περιέθαλψαν οι χωριανοί, μεταφέροντάς τον στο φαρμακείο για να περιποιηθούν τα τραύματά του.
