Πολιτικό σχέδιο των ΗΠΑ είναι ο διαμελισμός της παγκόσμιας Ορθοδοξίας ήταν το «Ουκρανικό αυτοκέφαλο» σύμφωνα με τον μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα
Πολιτικό σχέδιο των ΗΠΑ, με σκοπό την αποδυνάμωση της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και τον διαμελισμό της παγκόσμιας Ορθοδοξίας, ήταν το λεγόμενο «Ουκρανικό αυτοκέφαλο», σύμφωνα με δηλώσεις του κατεξοχήν αρμοδίου μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνα στην τηλεοπτική εκπομπή «Εκκλησία και κόσμος» του κρατικού δορυφορικού δικτύου «Ρωσία-24», τις οποίες αναπαράγει η επίσημη ιστοσελίδα του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας (ΤΕΕΣ).
«Σε αυτό το σχέδιο άμεση και κορυφαία συμμετοχή» είχε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος, κατά τον Ρώσο ιεράρχη, «στηρίχθηκε και εξακολουθεί να στηρίζεται στις δομές της αμερικανικής κρατικής εξουσίας». Όπως υπενθύμισε ο μητροπολίτης Ιλαρίων έχουν δημοσίως με δηλώσεις και πράξεις τους εμπλακεί στα εκκλησιαστικά τεκταινόμενα, ομολογώντας το ρόλο του υποκινητή τους, «πρέσβεις των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ειδικότερα στην Ελλάδα και την Ουκρανία, καθώς και ο ειδικός εκπρόσωπος των ΗΠΑ επί θεμάτων θρησκευτικής ελευθερίας Σαμ Μπράουνμπακ. Αυτά επίσης ανέφεραν στις επίσημες τοποθετήσεις τους και πρόσωπα, όπως ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο».
Κατά τον Ρώσο μητροπολίτη, όποιος πιστεύει ότι το «Ουκρανικό αυτοκέφαλο», που ομολογουμένως πολλαπλασίασε τους διχασμούς εντός της Ουκρανίας και πολύ περισσότερο εκτός αυτής, στην οικουμενική Ορθοδοξία, είναι αμιγώς εκκλησιαστικό ζήτημα, τότε «εθελοτυφλεί ενώπιον μιας ολοφάνερης πραγματικότητας».
Βραχυπρόθεσμα, εκτιμά ο μητροπολίτης Ιλαρίων, «αυτό το σχέδιο μπορεί να σημειώσει ορισμένες τακτικές επιτυχίες, λ.χ. την αναγνώριση των Ουκρανών σχισματικών από μία ή άλλη τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία ή τον Προκαθήμενό της. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα, σκοπός του σχεδίου είναι η διάλυση της Ορθοδοξίας», ο οποίος συμπλήρωσε ότι κάθε λεγόμενη τέτοιου είδους «νίκη», θα αποδειχθεί στο τέλος Πύρρειος, «ενώ οι πικρές συνέπειες του εξελισσόμενου τώρα σχίσματος, επί πολλά ακόμη χρόνια ή ενδεχομένως και δεκαετίες θα επηρεάζουν τη ζωή όλης της Ορθόδοξης Εκκλησίας».
Την ίδια στιγμή ο πρόεδρος του ΤΕΕΣ εξέφρασε την ελπίδα ότι αυτό το σχίσμα εντός της παγκόσμιας Ορθοδοξίας δεν θα διαρκέσει πολύ: «Προκειμένου να μην συμβεί αυτό, όλοι θα πρέπει να κοντοσταθούμε, να αναλογισθούμε πολύ καλά τι συμβαίνει και να ενεργήσουμε όχι κατά τις εντολές των υπερατλαντικών κοσμικών αξιωματούχων, αλλά όπως μας υπαγορεύει το Άγιο Πνεύμα και οι ιεροί κανόνες της Εκκλησίας μας».
Υπενθυμίζεται ότι με πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριαρχείου το φθινόπωρο του 2018 συνενώθηκαν δύο έως τότε μη κανονικές εκκλησιαστικές οντότητες, οι οποίες σχημάτισαν την νεοϊδρυθείσα «Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας» υπό τον νεαρό μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο, την οποία, όμως, έχουν έως τώρα και με επεισοδιακό τρόπο αναγνωρίσει μόνον το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και οι Εκκλησίες Ελλάδος και Κύπρου, δηλαδή μόνον 4 από τις συνολικά 14 τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες. Μάλιστα η σχετική πρόσφατη απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Κύπρου δίχασε με πρωτοφανή τρόπο την ιεραρχία του νησιού, επεκτείνοντας το ήδη υπάρχον σχίσμα στις γραμμές της παγκόσμιας Ορθοδοξίας, ενώ το Πατριαρχείο Μόσχας, τηρώντας, όπως δηλώνει, τους εκκλησιαστικούς κανόνες, έχει διακόψει την κοινωνία με τις Εκκλησίες και τις μητροπόλεις, που αναγνωρίζουν τους κατά την άποψή του «Ουκρανούς σχισματικούς».
Εντωμεταξύ η πλειονότητα των ενοριών, των μονών και των επισκόπων της Ουκρανίας παραμένουν στους κόλπους της κανονικά αναγνωρισμένης από όλους Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας υπό τον σεβάσμιο μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο, η οποία έχει ιστορικά καθεστώς αυτονομίας εντός του Πατριαρχείου Μόσχας. Η Εκκλησία αυτή, με τη συνδρομή πλέον και του Οικουμενικού Πατριαρχείου, υφίσταται σφοδρές πιέσεις τόσο από κυβερνητικούς κύκλους της Ουκρανίας, όσο και από εθνικιστικές οργανώσεις έως και νεοναζί συμμορίες, οι οποίες, χωρίς να έχουν ουδεμία σχέση με την Εκκλησία, αρπάζουν ναούς και διώκουν πιστούς στο όνομα της «ουκρανοποίησης» και «απορωσοποίησης» της χώρας, ο πληθυσμός της οποίας είναι σχεδόν κατά το ήμισυ είτε αμιγώς ρωσικός, είτε ο συγγενέστερος προς τους Ρώσους από εθνική, γλωσσική και πνευματική άποψη, ουκρανικός λαός.
